ΑΝΑΤΡΕΠΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΡΟΝ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΠΡΟΝΟΙΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
η σημερινή κατάσταση
1. Οι τομείς της Πρόνοιας και της Κοινωνικής Αλληλεγγύης αφορούν σε δράσεις που στοχεύουν στην στήριξη: α. των οικονομικά αδύναμων πολιτών (π.χ. άποροι, άστεγοι κλπ) και β. των κοινωνικά ευάλωτων και με ιδιαίτερα προβλήματα ομάδων πληθυσμού (π.χ. άτομα με αναπηρίες, εξαρτημένοι από ουσίες κλπ).
Η δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης των Δήμων στους προαναφερόμενους τομείς, μέχρι σήμερα, είναι εξαιρετικά περιορισμένη αφού στην αρμοδιότητά τους ανήκουν μόνο οι ομάδες προσχολικής (βρεφονηπιακοί σταθμοί) και τρίτης ηλικίας (ΚΑΠΗ, Λέσχες Φιλίας).
Παράλληλα σε συνεργασία με το Κράτος (με Κρατική χρηματοδότηση) αναπτύχθηκαν αποσπασματικές δράσεις και προγράμματα που στόχευαν στην κάλυψη οξυμμένων κοινωνικών αναγκών (π.χ. Βοήθεια στο Σπίτι, δράσεις στήριξης ατόμων με ειδικές ανάγκες, ενημέρωση και πρόληψη κατά των Ναρκωτικών).
Επιπλέον, μεταφέρθηκε στην ευθύνη των Δήμων η δημιουργία αστικών υποδομών (π.χ. δρόμοι, πεζοδρόμια, υποδομές σε δημόσια κτίρια) για τη διευκόλυνση και την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρίες (τυφλοί, κωφάλαλοι, κινητικά ανάπηροι).
Ρόλο στους τομείς Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης έχει και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, στην οποία υπάγονται οι κύριες αρμοδιότητες, οικονομικής υποστήριξης απόρων και αναπήρων (διάφορα επιδόματα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κλπ).
Ο γνωμοδοτικός ρόλος για την κατάταξη ατόμων στις προαναφερόμενες κατηγορίες ανήκει σε επιτροπές του κράτους και των υπηρεσιών πρόνοιας των νομαρχιών, ενώ οι διαθέσιμες πιστώσεις διατίθενται από το Κράτος μέσω των Νομαρχιών.
Επίσης, η ευθύνη στέγασης άπορων οικογενειών και η υποστήριξη των εξαρτημένων ατόμων από ουσίες υπάγονται στο κράτος, ενώ όλες σχεδόν οι υπόλοιπες ανάγκες για άτομα που έχουν ειδικά προβλήματα όπως η δυσλεξία, οι κινητικές και πνευματικές υστερήσεις κ.α. αντιμετωπίζονται περιστασιακά από το κράτος και ιδιώτες.
Η πραγματικότητα καταδεικνύει ότι η αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων από πολλές αρχές και η αποσπασματική αντιμετώπιση των πολλαπλών αντικειμένων των κοινωνικού τομέα, σε συνάρτηση με την αναχρονιστική ευθύνη χρηματοδότησης αυτών των δομών από το κράτος (περιορισμένοι πόροι, σπατάλη) οδηγούν:
· στην αναποτελεσματικότητα και
· στην αδυναμία σοβαρών παρεμβάσεων.
2. Όσον αφορά στο Δήμο Κω:
· το πρώτο μεγάλο βήμα για τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων κοινωνικής μέριμνας έγινε ήδη από το 1992. Όταν χωρίς καμία οικονομική υποστήριξη ο Δήμος Κω υλοποίησε δράσεις παροχής υπηρεσιών προσχολικής αγωγής και στήριξης της οικογένειας, κατασκευάζοντας δύο βρεφονηπιακούς σταθμούς, όπου φιλοξένησε 450 παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αυτή η πρωτοπόρα δράση, για τα τότε δεδομένα, στηρίχθηκε στη λογική της ανταποδοτικότητας, με χρηματοδότηση κατά το ήμισυ από έσοδα του Δήμου και από τους γονείς, απαλλάσσοντας ταυτόχρονα τους οικονομικά αδύναμους.
· το δεύτερο μεγάλο βήμα έγινε με τη συμμετοχή του Δήμου και άλλων φορέων στα προγράμματα του ΟΚΑΝΑ, οπότε ιδρύθηκε η Αστική Εταιρεία «ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ», με την ευθύνη της οποίας λειτουργεί το Κέντρο Πρόληψης κατά των Ναρκωτικών, ενώ παράλληλα ανέπτυξε και άλλες υποστηρικτικές δράσεις όπως την λειτουργία σχολής γονέων, δράσεις για την παραβατικότητα ανηλίκων, για εξάρτηση από το διαδίκτυο, ενημέρωση εκπαιδευτικών σε θέματα προαγωγής της υγείας, δράσεις ενημέρωσης στο Στρατό, κ.α..
· το τρίτο μεγάλο βήμα, για το Δήμο Κω αλλά και συνολικά για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, έγινε από τον Υφυπουργό Κώστα Καΐσερλη το 2000, οπότε μεταβιβάστηκαν με νόμο οι αρμοδιότητες και οι αντίστοιχες κρατικές πιστώσεις της προσχολικής αγωγής στους Δήμους.
· σε περίοδο οικονομικής κρίσης οι οικονομικά αδύναμες και με ιδιαίτερες ανάγκες κοινωνικές ομάδες είναι οι πρώτες που υφίστανται τις αρνητικές συνέπειες. Για αυτό το λόγο η αντιμετώπιση των προβλημάτων τους βασίζεται στην οικονομική ανάκαμψη.
· η κοινωνική αλληλεγγύη δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως αγαθοεργία, αλλά ως υποχρέωση της οργανωμένης κοινωνίας.
· τα προβλήματα των ευπαθών ομάδων πρέπει να αξιολογούνται και να αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες του καθενός.
· η ενεργοποίηση της κοινωνίας απαιτεί και προϋποθέτει διαφάνεια στις πιστώσεις και στην κατανομή τους και ποιότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες.
· η λειτουργία των Βρεφονηπιακών Σταθμών του Δήμου της Κω με ποσοστά ανταποδοτικότητας απέδειξε ότι οι τοπικές κοινωνίες μπορούν να καλύψουν με παρόμοια συστήματα και όλες τις αναγκαίες δράσεις πρόνοιας.
τι μπορούμε να κάνουμε
Με την υλοποίηση του Προγράμματος «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» μεταβιβάζονται στους Δήμους όλες οι αρμοδιότητες που ασκεί μέχρι σήμερα η Νομαρχία. Παράλληλα όμως μεταβιβάζονται και όλες οι ελλείψεις και οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.
Η ανάληψη από τον Δήμο της ευθύνης στους τομείς της πρόνοιας και της κοινωνικής αλληλεγγύης μας υποχρεώνει να προχωρήσουμε άμεσα στην δημιουργία βάσης δεδομένων, που θα ενημερώνεται κάθε χρόνο, ώστε να αποτυπώνεται αντικειμενικά η κατάσταση του πληθυσμού στο νησί μας.
Για αυτό το σκοπό θα χρησιμοποιήσουμε τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και την Επιστημονική Δομή Εφαρμοσμένης Έρευνας και Τεχνολογίας, που θα συγκροτήσουμε.
Η αντιμετώπιση του συνόλου των προβλημάτων αυτών των σημαντικών κοινωνικών τομέων και οι μειωμένες πιστώσεις που διατίθενται, σε συνάρτηση με τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις του δημόσιου συστήματος και την απαγόρευση προσλήψεων, μας υποχρεώνει να οργανώσουμε το σύστημα της πρόνοιας και της κοινωνικής αλληλεγγύης σε άλλες βάσεις:
· με την συμμετοχή ελεύθερων επαγγελματιών, κυρίως νέων επιστημόνων, και
· τη δημιουργία συνεργατικών ομάδων.
